Autisme & Relaties

In het dagelijks leven ontmoeten we nogal wat mensen. Met de een praat je zo een uur, met de ander moet je je uiterste best doen om het gesprek op gang te houden.
Voor mensen met autisme is de omgang met anderen niet vanzelfsprekend. Wat jij op je gevoel en intuïtief doet, moeten zij heel hard voor werken. Met de een kunnen ze uitstekend praten en met anderen absoluut niet. Praten ze volledig langs elkaar heen, is er onbegrip en miscommunicatie. Hoe kan dit toch? Veel van de problemen met relaties die ze ervaren, zijn te herleiden naar het autisme.

Relaties zijn overal om ons heen en zijn erg belangrijk voor ons welbevinden en geluk. Je kunt elk contact met anderen zien als een relatie. Partner, vrienden, familie en collega’s. Sommigen mensen ken je je hele leven al, anderen een aantal jaren en andere relaties zijn voor heel even.
De perfecte relatie bestaat niet. Iedere relatie is uniek. Een relatie kan het beste in je naar boven halen, maar kan je ook confronteren met je zwakke kanten. Het mooie is dat je in een relatie jezelf ook steeds beter leert kennen: je sterke en je zwakke kanten. Een relatie is één grote leerschool. Die leerschool is er in je hele leven vanaf toen je nog heel klein was totdat je oud bent.

De drie symptomen in de sociale communicatie zijn:
Beperkingen in de sociaal-emotionele wederkerigheid.
Beperkingen in de non-verbale communicatie.
Beperkingen in het ontwikkelen, handhaven en begrijpen van sociale relaties.

De vier symptomen met betrekking tot beperkte interesses en repetitief gedrag zijn:
Stereotype of repetitieve bewegingen, gebruik van voorwerpen of spraak.
Vasthouden aan voorspelbaarheid en gedragsroutines of rituele patronen van verbaal of non-verbaal gedrag.
Zwaar beperkte interesses en fixaties die ongewoon zijn qua intensiteit of aard.
Over- of ondergevoeligheid voor zintuigelijke prikkels of ongewone belangstelling voor sensorische aspecten van de omgeving.
Het is niet de bedoeling om vooral vanuit de beperkingen te denken. Vaak helpt het om te begrijpen hoe het komt dat het omgaan met anderen in een relatie zo moeilijk is voor klanten met autisme. Dit zelfinzicht helpt hen ook om te accepteren dat ze zo in elkaar zitten en maakt daardoor de weg vrij om te kijken hoe ze er beter mee kunt omgaan.

Symptomen van autisme
Wederkerigheid: inleven in anderen en hen aanvoelen
Waar mensen zonder autisme veel dingen doen op hun gevoel, zijn mensen met autisme veel aan het analyseren. Ze benaderen de wereld alsof het wiskundige vraagstukken zijn die opgelost moeten worden. Dat kost veel energie. Daardoor kunnen ze er erg veel moeite mee hebben om zich te verplaatsen in de gevoelens en meningen van anderen. Dit kan relaties onder druk zetten en gevoelens van eenzaamheid veroorzaken.
Non-verbale communicatie: alle communicatie die zonder woorden plaatsvindt
Veel van de communicatie vindt onderling plaats zonder woorden. Door het autisme kunnen ze veel moeite hebben met het herkennen en gebruiken van oogcontact, intonatie en gebaren. De subtiele signalen die uitgaan van gezichtsuitdrukkingen of lichaamshouding kunnen hen ontgaan.

Ontwikkelen: handhaven en begrijpen van sociale relaties
Door het autisme kunnen ze moeite hebben met het initiatief nemen in relaties. Ook is het aanpassen van het gedrag in verschillende sociale situaties en contexten moeilijker. Doordat ze steeds bezig zijn met het bedenken hoe ze het best om kunnen gaan met de ander en zijn of haar (onuitgesproken) verwachtingen, is contact vermoeiend. Contact geeft veel prikkels, is vaak onverwacht en juist belastend in plaats van prettig.

Voorspelbaarheid: gedragsroutines en rituelen
Het liefst zouden ze veranderingen willen vermijden. Zelfs kleine veranderingen kunnen veel spanning geven. Voorspelbaarheid geeft juist veel rust en overzicht. Ook overgangssituaties, zoals het schakelen van onderwerp of persoon, kunnen lastig zijn. Helaas zijn mensen in de praktijk vaak onvoorspelbaar en onduidelijk, wat de relatie onder druk zet.

Stereotiep gedrag:
Stereotiep gedrag kan zich uiten door herhalende bewegingen te hebben. Bijvoorbeeld dat ze vaak zitten te pulken aan kleding of alles graag om zich heen geordend en perfect willen hebben. Dit kan erg afleiden en ervoor zorgen dat de aandacht niet echt bij de gesprekpartner is, waar ze een relatie mee hebben.

Beperkte interesses:
Een ander symptoom van autisme is dat er inhoudelijk bijzondere interesses zijn of dat deze interesses enorm veel tijd en aandacht vragen. Leuk voor mensen met dezelfde interesses of een heleboel geduld. Minder leuk voor de mensen die dat niet hebben en dat zullen er waarschijnlijk ook een heel aantal zijn in de omgeving.
Sensorische over- en overgevoeligheid

Prikkels komen bij mensen met autisme ongefilterd of gefragmenteerd binnen. Waar veel mannen en vrouwen die zich in autisme herkennen moeite mee hebben is het dempen van prikkels. Bij omgevingslawaai is het bijvoorbeeld moeilijk om tegelijkertijd te kunnen luisteren en de aandacht bij het gesprek te houden. Daardoor raken ze sneller overbelast. Fysiek contact komt bij mensen met een diepere relatie vaak voor. Een handdruk, klap op de schouder, een knuffel. Dit kan als lastig worden ervaren als je sensorisch overgevoelig bent.

Als ze bijvoorbeeld overprikkeld zijn, is het erg moeilijk om sociaal te zijn. Het kost dagelijks al een flinke intellectuele inspanning om met anderen om te gaan. Daardoor raken ze uitgeput. Ze kunnen door eerdere ervaringen bang zijn om sociale blunders te begaan. Vaak hebben ze genoeg aan zichzelf waardoor contacten verwateren. De partner geeft aan dat hij/zij de gezelligheid mist om ervaringen en ideeën met elkaar te delen.
In een nieuwe relatie, wordt er vaak verwacht dat je over alles kunt praten met elkaar, dat je ervaringen kunt delen en emotioneel gesteund wordt. Dat zijn niet de makkelijkste dingen als je autisme hebt.

Waar mensen met autisme behoefte aan hebt, kan anders zijn dan voor iemand zonder autisme. Een knuffel als je verdrietig bent is voor een iemand zonder autisme meestal heel fijn om te krijgen van haar/zijn partner. Maar voor iemand met autisme hoeft dat niet zo te zijn. Die trekt zich misschien liever terug en verwerkt het verdriet liever alleen op een rustige plek. Dat maakt het lastig. Wat je zelf prettig vindt is niet automatisch ook voor de ander prettig. Dit kan mensen met autisme erg onzeker maken waardoor ze zich terugtrekken.

In een relatie is er vaak sprake van emoties. Verwarrend en onvoorspelbaar ervaren. Als je autisme hebt is het lastig om te begrijpen waarom iemand geëmotioneerd is. Het gecompliceerde aan het omgaan met andermans emoties is dat ze de emoties wel zien en voelen, maar ze niet goed begrijpen en niet weten hoe ze er op kunnen reageren. Dat is heel frustrerend. Aan die behoeftes willen ze graag voldoen. Maar welke zijn dat en hoe doe je dat?
Waarschijnlijk is het tot zover verhelderend, maar wil je meer weten. Wil je graag tips en of je hart luchten? Neem gerust contact op met mijn collega’s op de WaarzeggersChat wilt je liever persoonlijk contact? www.paragnost-eddie.nl

Elisa